دکتر کمال الدین جناب

1987

دکتر کمال الدین جناب

زندگی نامه

دکتر کمال‌الدین جناب در سال ۱۲۸۷ در شهر اصفهان متولد شد. پدرش، میرسیدعلی جناب صاحب کتاب مهم «الاصفهان» بود.

میرسیدعلی جناب به زبان فرانسه و عربی تسلط داشت و از علوم ریاضی و دانش جدید نیز برخوردار بود او موفق شد، خانواده‌ای را تربیت کند که همگی اهل فضل و کمال و دوستدار علم و دانش شوند و لذا در تا سیس اولین مدارس در اصفهان نفش مؤثری را ایفا نمودند.

از جمله فعالیت‌های فرهنگی ایشان مشارکت در پایه‌گذاری و اداره اولین مدارس اصفهان، تحت عنوان گلبهار بود. این مدارس با همین نام ابتدا در نقاط مختلف اصفهان تأ سیس شد و سپس هر یک با نام‌های جدید، فعالیت خود را ادامه دادند. از تربیت یافتگان میرسیدعلی جناب، ضیاءالدین جناب بود که وقتی به کمال رشد رسید و درکسب علوم زمان متبحر گردید ریاست دبیرستان صارمیه را بر عهده گرفت و منشاء خدمات بسیار ارزشمندی در اصفهان شد. از این دبیرستان شخصیت‌های والا مقامی همچون پروفسور تقی فاطمی و استاد جلال‌الدین همائی فارغ‌التحصیل شدند.

دکتر کمال الدین جناب تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه گلبهار و تحصیلات متوسطه خود را زیر نظر ضیاءالدین جناب در دبیرستان صارمیه به پایان رساند. (۱۳۰۵ هـ. ش)

یک سال به تدریس پرداخت و سپس به تهران رفت و در دارالمعلمین تهران زیر نظر دکتر محمود حسابی به مدت سه سال در رشته فیزیک تحصیل کرد ولی همزمان سرپرست آزمایشگاه‌های فیزیک و شیمی بود. سپس دوران سربازی را به پایان رسانید و جهت ادامه تحصیل به فرانسه اعزام شد (۱۳۱۲)، و از دانشگاه نانسی نیز در زمان کوتاهی دانشنامهٔ فیزیک و ریاضی دریافت کرد و در دانشگاه سوربن، دوره لیسانس شیمی را نیز گذرانید و عازم آمریکا شد در آمریکا زیر نظر میلیکان فیزیکدان برجسته (که در سال ۱۹۲۳ به دریافت جایزه نوبل نائل آمد) ادامه تحصیل داد و پس از دریافت درجه دکترا در فیزیک هسته‌ای، به ایران برگشت و به عنوان دانشیار دانشکده علوم به تدریس فیزیک پرداخت (۱۳۱۶هـ. ش) و از همان زمان با ایجاد و تأسیس آزمایشگاه فیزیک اتمی به پژوهش در فیزیک هسته‌ای و تربیت کارشناس اتمی مبادرت ورزید. وی به عنوان نماینده ایران در اولین کنفرانس بین‌المللی اتم برای صلح شرکت نمود.

دکتر کمال‌الدین جناب حدود پنجاه سال به کارهای مهم علمی، پژوهشی و فرهنگی پرداخت. اما محور اصلی تمام فعالیتهای وی تدریس در دانشکده علوم و دانشسرای عالی و سایر مراکز علمی کشور بود. دکتر کمال‌الدین جناب اولین ایرانی بود که دکترا فیزیک هسته‌ای گرفت و برای پیشرفت این دانش در ایران تلاش فراوانی کرد. در دولت دکتر مصدق وقتی دکتر محمود حسابی وزیر فرهنگ بود، دکتر جناب را به معاونت برگزید. ریاست سازمان تربیت بدنی، ریاست دانشکده علوم، عضو مؤثر انجمنهای علمی و بین‌المللی، عضو انجمن فیزیکدانان آمریکا، عضو فرهنگستان واژه گزینی، مدیر کل دبیرخانه دانشگاه از جمله مسوولیت‌های او بود. کتابها و مقالات زیادی را به رشته تحریر درآورد که درمجلات معتبر جهان به چاپ رسیده است. کتابهای «فیزیک جدید»، «تحقیقات علمی در فیزیک اتمی»، «مکانیک مایعات»، «مکانیک نقاط مادی» از جمله تألیفات اوست. در سال ۱۳۳۳ به دلیل اعتراض به قرارداد کنسرسیوم نفت از دانشگاه برکنار شد، اما پس از مدتی با احترام بیشتر در استقبال بی سابقهٔ دانشجویان به دانشگاه بازگشت.

دکتر کمال الدین جناب، به زبانهای انگلیسی، فرانسه، عربی و آلمانی آشنایی کامل داشت. در سال ۱۳۸۳ به عنوان چهرهٔ ماندگار فیزیک شناخته شد و از شخصیت علمی – فرهنگی وی تقدیر بعمل آمد. در مرداد ماه سال ۸۵ فیلمی از زندگی او ساخته شد که از تلویزیون سراسری پخش گردید.

از وی دو فرزند دختر و پسر که دارای تحصیلات عالی هستند به جای ماند. کمال‌الدین جناب در روز شنبه ۶/۴/۸۵ چشم از جهان فروبست.

منبع